Zespół stresu pourazowego (PTSD) - jego skutki różnią w zależności od kultury

24-03-2025

Według Światowej Organizacji Zdrowia około 3,9 proc. światowej populacji doświadczyło zespołu stresu pourazowego (PTSD) w pewnym momencie swojego życia.

Zespół stresu pourazowego (PTSD) - jego skutki różnią w zależności od kultury [fot. Gerd Altmann from Pixabay]

PTSD może wystąpić u osoby, która przeżyła lub była świadkiem traumatycznego wydarzenia, i może trwać miesiące lub lata. Nadal jednak wiele aspektów tego zaburzenia psychicznego pozostaje niezrozumianych.

Antropolodzy, naukowcy społeczni oraz weterani z Uniwersytetu Stanowego Arizony i Szkoły Podyplomowej Marynarki Wojennej jako pierwsi przeanalizowali związek między hormonami - kortyzolem i testosteronem - a PTSD w społeczeństwie nieuprzemysłowionym.

Koncentracja na hormonach

Wcześniejsze badania dotyczące PTSD i hormonów koncentrowały się wyłącznie na osobach żyjących w zachodnich, europejskich społeczeństwach przemysłowych. Obejmowały one osoby, które doświadczyły różnych rodzajów traum, takich jak wypadki samochodowe, napaści czy liczne misje wojskowe - wyjaśnia prof. Ben Trumble, współautor badań.

Badania wykazały, że u większości osób z PTSD poziom kortyzolu w ciągu dnia zmieniał się minimalnie. Zamiast normalnego rytmu wznoszenia i opadania poziomu tego hormonu, obserwowano u nich „spłaszczony" poziom kortyzolu.

- U zdrowych mężczyzn hormony, takie jak testosteron i kortyzol, podlegają określonym wzorcom w ciągu dnia - mówi prof. Trumble. - Ich poziomy są najwyższe tuż po przebudzeniu, następnie gwałtownie spadają, utrzymują się na niskim poziomie przez resztę dnia i ponownie wzrastają w nocy - wyjaśnia.

Teraz eksperci chcieli ocenić, czy ten sam wzorzec wystąpi w populacji nieuprzemysłowionej u osób, które doświadczyły podobnych traum?

- Zbadaliśmy zależności między hormonami (kortyzolem i testosteronem) wśród Turkana. Pasterze Turkana są często biorą udział w działaniach wojennych, a 28 proc. mężczyzn wykazuje objawy PTSD. Ponieważ niemal każdy ma kontakt z walką, możemy sprawdzić, czy istnieją biologiczne różnice w poziomach hormonów u osób z PTSD i bez niego - wyjaśnia prof. Trumble.

Zaskakujące wyniki

- Nie znaleźliśmy żadnych różnic w poziomie kortyzolu u wojowników Turkana z prowizoryczną diagnozą PTSD w porównaniu do tych, którzy nie mieli PTSD - mówi Michael Baumgarten, współautor badań. - Obie grupy miały niemal identyczne wzorce kortyzolu. Co ciekawe, mężczyźni Turkana z PTSD mieli niższy poziom testosteronu po przebudzeniu w porównaniu do tych bez PTSD - dodaje.

- Jednym z praktycznych wniosków z tego badania jest to, że powinniśmy zachować lub nawet zwiększyć sceptycyzm wobec narracji, które twierdzą, że mają jednoznaczny obraz reakcji ludzkiego organizmu na stres bojowy - uważa Baumgarten.

Dlaczego Turkana?

Bycie pasterzem bydła w Kenii, w pobliżu Sudanu Południowego, może być niebezpieczne i śmiertelne.

Turkana to mobilna społeczność pasterzy, którzy uczestniczą w napadach na bydło - wyjaśnia Matthew Zefferman, ze Szkoły Podyplomowej Marynarki Wojennej i weteran Sił Powietrznych USA. Podczas swojej pracy Zefferman spędził pół roku w terenie, badając społeczność Turkana.

- Turkana w naszym regionie badawczym dokonują napadów na innych pasterzy, zazwyczaj przekraczając sporną granicę z Sudanem Południowym. Podróżują pieszo, często pokonując kilkadziesiąt kilometrów. Są również celem napadów ze strony innych grup pasterskich. Te starcia często kończą się strzelaninami, śmiercią członków rodziny i utratą zwierząt. Około połowa zgonów dorosłych mężczyzn w badanym regionie jest związana z napadami - wyjaśnia Zefferman.

- Interesujące jest to, jak reakcja fizjologiczna na traumę może się różnić w zależności od środowiska kulturowego. Sugeruje to, że nie możemy udzielać podstawowych odpowiedzi na temat biologii człowieka, badając wyłącznie populacje uprzemysłowione - uważa -Sarah Mathew, współautorka badań.

Niezrozumiane różnice

Wciąż pozostaje pytanie: dlaczego poziom kortyzolu u Turkana z PTSD jest „normalny" w porównaniu z populacjami zachodnimi? Badanie wskazuje kilka możliwych powodów, takich jak aktywność fizyczna i różnice kulturowe. Naukowcy podkreślają jednak, że potrzebne są dalsze badania.

- Wojownicy Turkana są silnie wspierani przez całą społeczność, mają podwyższony status, uczestniczą w rytuałach kulturowych po rajdach i są głęboko zintegrowani ze swoją cywilną społecznością - zauważają uczeni.

- Te długotrwałe tradycje wojownicze mogą chronić ich przed niektórymi negatywnymi reakcjami fizjologicznymi na traumę bojową - dodają.

Na podstawie: New research indicates effects of PTSD on body vary by culture

Senior.pl

Tagi: testosteron, kortyzol, stres, zespół stresu pourazowgo

Zastrzeżenia odpowiedzialności

Podziel się:

Wersja do druku Dodaj link na swojej stronie Kanał RSS

Zobacz także

Katalog chorób

Anemia - niedokrwistość, Choroba wieńcowa, Hemoroidy, Menopauza, Nowotwór prostaty, Osteoporoza, Schizofrenia, WZW C / HCV, pokaż wszystkie

Skomentuj artykuł:

Komentarze mogą dodawać wyłącznie osoby zalogowane.
Jesteś niezalogowany: zaloguj się / zarejestruj się

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Senior.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Komentarze niezgodne z prawem i Regulaminem serwisu będą usuwane.