Rak: młodzież edukuje dorosłych

– Tak jak rodzice edukowali swoje dzieci, tak młodzi ludzie dziś uczą rodziców i osoby starsze ze swojego otoczenia na czym polega profilaktyka nowotworowa i jak bardzo ważną rolę odgrywa w szybkim zdiagnozowaniu i wyleczeniu raka. To doskonały przykład dialogu międzypokoleniowego, który przełamuje wszelkie stereotypy – mówi dr Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii, organizator Programu. – Młodzi ludzie mają ogromną siłę sprawczą. To dzięki ich działaniom mamy realną szansę, by przyczynić się do przekonania społeczeństwa do regularnych badań profilaktycznych. Młodzież uczestnicząca w „Mam Haka na Raka” staje się pokoleniem zdrowotnie świadomym, dbającym zarówno o siebie, jak i swoich bliskich. Nie ma bowiem mowy o poprawie standardów diagnostycznych w Polsce bez elementu zmiany świadomości społecznej, a tą należy kształtować od podstaw, czyli poprzez najmłodszych członków naszego społeczeństwa – dodaje.

Program „Mam Haka na Raka” zaprojektowany został z myślą o długofalowej edukacji społeczeństwa, a jak pokazują zrealizowane badania, ma on realny wpływ na zmianę postaw i zwiększanie świadomości społecznej nt. profilaktyki nowotworowej. W 2012 r. przeprowadzono ankietę wśród wszystkich uczestników programu, opartą o mierniki LBG (London Benchmarking Group, najpowszechniejszy dziś standard mierzenia efektywności działań społecznych), takie jak: poziom zaangażowania szkół i uczniów, wykonywanie badań profilaktycznych w rodzinie, prowadzenie rozmów w rodzinie nt. badań profilaktycznych, zaangażowanie społeczności lokalnej w działania edukacyjne oraz zachęcanie członków społeczności lokalnej do przeprowadzenia badań profilaktycznych.

Badania wykazały wzrost zgłaszalności szkół i zaangażowania uczniów w porównaniu do poprzednich edycji programu o średnio 8-9%. Ponadto wśród wszystkich uczestników programu, na przestrzeni zaledwie trzech miesięcy w trakcie trwania programu, badanie wykazało wzrost o 15 punktów procentowych (do 91%) odsetka osób, wśród których rodzin rozmawiano na temat badań profilaktycznych oraz wzrost o 9 punktów procentowych (do 69%) odsetka osób, wśród których rodzin znajdowały się osoby wykonujące badania profilaktyczne.

O stale zwiększającym się zaangażowaniu uczestników świadczy także rosnąca się liczba odbiorców programu. W V edycji młodzież w ramach podjętych działań dotarła ze swoim przekazem do niemal 140 000 osób, rozdała blisko 313 000 ulotek oraz zebrała ponad 113 tysięcy podpisów pod deklaracją „Zachęcę jedną osobę do wykonania badania profilaktycznego”.

V edycję zakończyła uroczysta gala finałowa, która odbyła się 25. czerwca br. w Soho Factory w Warszawie. W jej trakcie przyznano nagrody wyróżniającym się zespołom, aż w pięciu kategoriach: Nagroda Mediów, Nagroda za Działania Lokalne, Nagroda Studentów Medycyny i Zdrowia Publicznego, Nagroda Hakowicza oraz Nagroda Główna. Wśród laureatów znalazła się młodzież z Jeleniej Góry, Gdyni, Lublina, Brzegu i Tczewa. Nagrodę Główną zdobyły uczennice z Zespołu Szkół Technicznych „Mechanik” z Jeleniej Góry, które zaprojektowały kampanię społeczną pt. „Zabezpiecz tyły. Zrób kolonoskopię!”. Zwycięski zespół tworzą cztery dziewczyny: Paulina Małolepsza, Izabela Bardyga, Laura Frenczko i Magdalena Konieczek. Zespołem Hakowiczek opiekowała się nauczycielka – Pani Iwona Janicka. W nagrodę wyjechały na obóz językowy za granicę. Otrzymały również nagrody rzeczowe, a ich szkoła m.in.: modele anatomiczne, oraz mikroskop. Emisja kampanii na bazie ich pomysłu „Zabezpiecz tyły. Zrób kolonoskopię!” będzie realizowana w ogólnopolskich mediach i na nośnikach outdoor do końca bieżącego roku.

Scenariusz zwycięskiego projektu osadzony jest na humorystycznej kanwie historii mafii. Jej członkowie, na co dzień otoczeni władzą i pieniędzmi, wszędzie czują się bezpieczni. Jednak rutynę związaną ze zbieraniem haraczy i spożywaniem typowo włoskich, obfitych kolacji przerywa nieoczekiwane zajście – przez okno do pomieszczenia wrzucony zostaje kamień owinięty kartką z wypisaną groźbą „Idę po ciebie, don Pablo. W tym roku załatwiłem już 14 tysięcy bardziej niewinnych niż ty”. Następnie członkowie mafii słyszą silne walenie do tylnych drzwi, do których dobija się wróg. Przerażony szef wzywa posiłki, które mają „Zabezpieczyć tyły!” przed… rakiem jelita grubego. Zaskakująca puenta spotu ma na celu uzmysłowienie, że rak może dotknąć każdego z nas, a najskuteczniejszą metodą walki z nim jest profilaktyka – a więc wykonanie kolonoskopii.

Gala w Warszawie zakończyła V edycję programu, której celem było zwiększenie świadomości profilaktyki nowotworowej. W przypadku raka jelita grubego jedną z najskuteczniejszych metod wczesnego diagnozowania nowotworu jest badanie kolonoskopowe. Jesienią 2012 r. ruszy VI już edycja „Mam Haka na Raka”, która tym razem poświęcona będzie czerniakowi.